Tính đến tháng 11/2024, Mỹ và các nước châu Âu đã cung cấp một lượng lớn viện trợ cho Ukraine kể từ khi xung đột với Nga bắt đầu vào tháng 2/2022. Tổng viện trợ bao gồm cả hỗ trợ quân sự và kinh tế, cụ thể:
- Mỹ: Đã viện trợ an ninh trị giá khoảng 44 tỷ USD, bao gồm các loại vũ khí hiện đại như hệ thống phòng không Patriot, xe tăng Abrams và mìn chống bộ binh. Ngoài ra, Mỹ cũng cam kết tiếp tục hỗ trợ thêm, với các khoản ngân sách dự kiến giải ngân trong các năm tới.
- Châu Âu: Các nước thành viên EU cùng Na Uy đã đóng góp hàng chục tỷ USD, bao gồm cả viện trợ kinh tế và vũ khí. EU còn thiết lập các gói hỗ trợ dài hạn nhằm tái thiết quân đội và cơ sở hạ tầng của Ukraine.
Tổng số viện trợ từ phương Tây (bao gồm Mỹ và EU) ước tính vượt 100 tỷ USD, bao gồm cả vũ khí, huấn luyện quân sự và hỗ trợ kinh tế trực tiếp. Mức hỗ trợ này được cho là sẽ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới.
Viện trợ không chỉ tập trung vào quân sự mà còn nhằm mục đích duy trì ổn định kinh tế của Ukraine và tái thiết sau chiến tranh.
Phương thức viện trợ
Phương thức viện trợ của Mỹ và các nước châu Âu dành cho Ukraine rất đa dạng, bao gồm cả tiền mặt, vũ khí, và các hỗ trợ khác, tùy thuộc vào tính chất và mục tiêu của gói viện trợ:
- Quy đổi vũ khí sang tiền:
Các gói viện trợ vũ khí từ Mỹ và châu Âu thường được định giá trước khi chuyển giao. Ví dụ, giá trị các hệ thống phòng không Patriot, xe tăng, đạn dược, hoặc các hệ thống không người lái được liệt kê rõ ràng trong các báo cáo. Điều này nhằm minh bạch hóa và xác định chính xác mức viện trợ. - Chuyển tiền để Ukraine tự mua sắm:
Một phần viện trợ được chuyển trực tiếp dưới dạng tiền mặt hoặc tín dụng, để Ukraine tự quyết định chi tiêu cho các hạng mục cần thiết như vũ khí, thực phẩm, trang bị y tế, và các nhu cầu khẩn cấp. EU cũng đã thiết lập các quỹ hỗ trợ tài chính dài hạn cho Ukraine nhằm giúp duy trì kinh tế và quân sự. - Cung cấp vũ khí và trang bị trực tiếp:
Nhiều loại vũ khí được gửi đến Ukraine không qua khâu quy đổi thành tiền. Ví dụ, Mỹ đã trực tiếp chuyển giao xe tăng Abrams, hệ thống HIMARS, và đạn dược từ kho dự trữ quốc gia. Tương tự, các nước châu Âu như Đức và Anh cung cấp xe tăng Leopard 2 hoặc tên lửa tầm xa Storm Shadow. - Viện trợ thực phẩm và trang bị hậu cần:
Ngoài vũ khí, viện trợ nhân đạo bao gồm thực phẩm, thuốc men, trang thiết bị hậu cần cũng được gửi trực tiếp. Các tổ chức quốc tế và phi chính phủ thường tham gia cung cấp các nguồn lực này.
Cách thức viện trợ linh hoạt nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách của Ukraine trên chiến trường và giúp quốc gia này duy trì khả năng kháng cự lâu dài. Việc lựa chọn phương thức nào phụ thuộc vào thỏa thuận giữa các bên viện trợ và chính phủ Ukraine.
BÃI GIẢI PHÓNG HÀNG TỒN KHO LỖI THỜI?
Quan điểm cho rằng Ukraine trở thành nơi “giải phóng” kho vũ khí lỗi thời của Mỹ và Nga xuất phát từ một số ý kiến và phân tích về chiến lược quân sự và kinh tế trong cuộc xung đột. Dưới đây là cách giải thích và làm rõ:
1. Quan điểm về việc giải phóng vũ khí lỗi thời
- Mỹ và các nước NATO:
- Nhiều loại vũ khí viện trợ cho Ukraine, đặc biệt từ Mỹ, được cho là đã được sản xuất từ nhiều năm trước hoặc không còn phù hợp cho chiến tranh hiện đại. Ví dụ, các hệ thống phòng không Stinger và một số xe bọc thép viện trợ từ đầu cuộc xung đột có nguồn gốc từ các kho lưu trữ cũ.
- Việc chuyển giao vũ khí cũ giúp Mỹ giải phóng kho lưu trữ, đồng thời tạo không gian để sản xuất các hệ thống vũ khí mới hơn, hiện đại hơn. Điều này cũng giảm chi phí bảo trì và lưu kho dài hạn.
- Nga:
- Nga cũng bị cáo buộc sử dụng các loại vũ khí và đạn dược cũ, nhiều loại đã qua sử dụng trong các chiến tranh trước đây. Việc sử dụng vũ khí từ thời Liên Xô, bao gồm xe tăng T-62 hoặc đạn pháo sản xuất từ thập niên 1970, cho thấy kho dự trữ của Nga đang được tận dụng triệt để trong xung đột này.
2. Lợi ích chiến lược và kinh tế
- Vũ khí cũ nhưng vẫn hiệu quả: Dù là “cũ,” nhiều loại vũ khí vẫn hiệu quả trên chiến trường, đặc biệt trong điều kiện xung đột kéo dài và với đối thủ ngang sức như Ukraine và Nga. Ví dụ, tên lửa Stinger và HIMARS vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc phòng không và phản công của Ukraine.
- Kích thích công nghiệp quốc phòng: Việc gửi vũ khí cũ không chỉ giải phóng kho mà còn mở ra cơ hội lớn để các nhà thầu quốc phòng ký các hợp đồng mới. Các quốc gia phương Tây như Mỹ đã gia tăng sản xuất các loại vũ khí mới để bổ sung kho dự trữ, đồng thời đáp ứng nhu cầu của Ukraine.
- Nga giảm chi phí: Với Nga, việc sử dụng vũ khí cũ không chỉ giảm chi phí mà còn tận dụng được nguồn lực sẵn có trong bối cảnh bị hạn chế nhập khẩu linh kiện và công nghệ do lệnh trừng phạt.
3. Những phản biện
- Ukraine cần vũ khí hiện đại hơn: Dù vũ khí cũ hữu ích, Ukraine nhiều lần yêu cầu các hệ thống hiện đại hơn để đối phó với ưu thế công nghệ của Nga. Điều này đã dẫn đến việc Mỹ và NATO cung cấp các loại vũ khí tiên tiến hơn, như hệ thống phòng không Patriot, xe tăng Leopard 2 và tên lửa Storm Shadow.
- Nga thiếu lựa chọn: Quan điểm khác cho rằng Nga không có ý định “giải phóng kho cũ,” mà là không còn lựa chọn khác khi sản xuất vũ khí hiện đại bị gián đoạn bởi lệnh trừng phạt kinh tế từ phương Tây.
Kết luận
Dù có ý kiến rằng cả hai bên đang “giải phóng hàng tồn kho,” điều này không hoàn toàn đúng. Các loại vũ khí được sử dụng phù hợp với chiến lược hiện tại và điều kiện tài chính. Đồng thời, việc này phản ánh bối cảnh chiến tranh kéo dài, nơi mà cả Ukraine và Nga đều phải tận dụng tối đa nguồn lực sẵn có.
Tony Thái
