Nếu ông Donald Trump trở lại làm tổng thống Mỹ vào năm 2025, Việt Nam có thể đối mặt với cả cơ hội và thách thức về kinh tế và ngoại giao. Dưới đây là một số cơ hội phát triển và những thiệt hại tiềm tàng mà Việt Nam có thể gặp phải:
Cơ hội phát triển:
- Quan hệ kinh tế và thương mại:
- Hợp tác song phương: Chính sách của Trump thường ưu tiên các mối quan hệ song phương, điều này có thể giúp Việt Nam củng cố quan hệ thương mại với Mỹ mà không phụ thuộc vào các hiệp định đa phương. Nếu ông Trump tiếp tục khuyến khích các doanh nghiệp Mỹ đa dạng hóa chuỗi cung ứng ngoài Trung Quốc, Việt Nam có thể được hưởng lợi do vị trí địa lý và môi trường đầu tư thuận lợi.
- Thu hút đầu tư: Mỹ có thể đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất, nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Đây là cơ hội lớn cho các ngành như điện tử, may mặc, và công nghệ.
2. An ninh và quốc phòng:
- Hợp tác quốc phòng: Với chính sách cứng rắn của ông Trump đối với Trung Quốc, Mỹ có thể sẽ tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam. Điều này có thể mang lại sự hỗ trợ về quân sự và công nghệ quốc phòng.
- Biển Đông: Ông Trump có thể duy trì sự hiện diện mạnh mẽ của Mỹ ở Biển Đông nhằm ngăn chặn sự bành trướng của Trung Quốc. Điều này sẽ hỗ trợ Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền ở vùng biển tranh chấp.
Lợi ích từ chính sách chống lại Trung Quốc:
- Nếu Mỹ tiếp tục các biện pháp trừng phạt kinh tế hoặc hạn chế đối với Trung Quốc, Việt Nam có thể hưởng lợi từ việc là điểm đến thay thế cho các doanh nghiệp tìm cách rời khỏi Trung Quốc.
Thiệt hại và thách thức:
1. Áp lực về thương mại và thuế quan:
- Kiểm soát thương mại gắt gao: Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump từng áp đặt các biện pháp thuế quan khắt khe với các quốc gia có thặng dư thương mại với Mỹ. Nếu điều này lặp lại, Việt Nam có thể gặp rủi ro bị áp thuế nếu Mỹ cho rằng thặng dư thương mại của Việt Nam là không cân đối.
- Chính sách thương mại bảo hộ: Ông Trump có thể tăng cường các chính sách bảo hộ để bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, gây khó khăn cho hàng hóa Việt Nam khi xuất khẩu sang Mỹ, đặc biệt là các mặt hàng như thép, gỗ, và thủy sản.
2. Chính sách không thân thiện với di cư và giáo dục quốc tế:
- Hạn chế visa và di cư: Chính sách nhập cư cứng rắn của ông Trump trong nhiệm kỳ trước có thể tiếp tục, gây khó khăn cho người Việt sang Mỹ làm việc, học tập, hoặc định cư.
- Giáo dục: Nếu chính sách visa sinh viên bị thắt chặt, các sinh viên Việt Nam có thể gặp khó khăn hơn trong việc học tập tại Mỹ, ảnh hưởng đến sự giao lưu văn hóa và giáo dục giữa hai nước.
3. Cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc ảnh hưởng đến Việt Nam:
- Cạnh tranh Mỹ-Trung có thể gia tăng, đặt Việt Nam vào vị thế khó khăn khi phải cân bằng giữa hai cường quốc. Điều này có thể gây áp lực cho Việt Nam trong việc lựa chọn đối tác chiến lược, đặc biệt trong các vấn đề về an ninh khu vực.
4. Yêu cầu tăng cường bảo vệ sở hữu trí tuệ:
- Mỹ có thể yêu cầu Việt Nam tuân thủ nghiêm ngặt hơn các quy định về sở hữu trí tuệ và kiểm soát hàng giả, hàng nhái. Điều này có thể tạo thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.
Nhìn chung, nếu ông Trump trở lại làm tổng thống, Việt Nam có thể có cơ hội lớn về thương mại và đầu tư, đặc biệt trong việc thu hút các doanh nghiệp chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc. Tuy nhiên, Việt Nam cũng cần chuẩn bị cho những thách thức liên quan đến chính sách bảo hộ thương mại và áp lực từ sự cạnh tranh Mỹ-Trung.
Dự đoán cụ thể về lợi ích và thiệt hại cho Việt Nam nếu ông Donald Trump làm tổng thống Mỹ vào năm 2025 là rất khó, vì còn phụ thuộc vào chính sách thực tế của ông. Tuy nhiên, có thể đưa ra một số ước tính chung dựa trên các lợi ích và thiệt hại tiềm năng sau:
Lợi ích dự kiến
1. Thu hút đầu tư nước ngoài (FDI):
- Nếu chính quyền Trump khuyến khích các doanh nghiệp Mỹ rời khỏi Trung Quốc, Việt Nam có thể hưởng lợi từ dòng vốn FDI chuyển dịch, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất và công nghệ.
- Dự kiến lợi ích: Nếu dòng vốn FDI vào Việt Nam tăng 5-10% trong các năm tới, tổng FDI hàng năm có thể tăng từ 1 đến 2 tỷ USD, dựa trên số liệu trung bình FDI vào Việt Nam là 20-22 tỷ USD/năm.
2. Gia tăng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ:
- Với chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng, hàng hóa Việt Nam như dệt may, điện tử, nội thất và nông sản có thể được tiêu thụ mạnh hơn tại Mỹ.
- Dự kiến lợi ích: Nếu xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ tăng 10%, đây có thể là khoản tăng thêm khoảng 10 tỷ USD cho kim ngạch xuất khẩu hàng năm của Việt Nam (dựa trên kim ngạch xuất khẩu hiện tại sang Mỹ là khoảng 100 tỷ USD).
3. Lợi ích về an ninh và quốc phòng:
- Sự hỗ trợ của Mỹ trong vấn đề an ninh có thể giúp Việt Nam tiết kiệm chi phí cho các khoản đầu tư quốc phòng nhờ hỗ trợ kỹ thuật và thiết bị quân sự.
- Dự kiến lợi ích: Khoản hỗ trợ và tiết kiệm từ hợp tác quốc phòng có thể từ vài trăm triệu đến 1 tỷ USD tùy vào phạm vi và loại hình hợp tác.
Thiệt hại dự kiến
1. Áp lực thương mại và thuế quan:
- Nếu Mỹ áp đặt thuế quan đối với các sản phẩm Việt Nam để kiểm soát thặng dư thương mại, Việt Nam có thể mất đi một phần lợi nhuận từ xuất khẩu.
- Dự kiến thiệt hại: Nếu bị áp thuế khoảng 5% lên một phần xuất khẩu, thiệt hại có thể từ 1 đến 2 tỷ USD mỗi năm dựa trên kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ.
2. Tăng chi phí tuân thủ tiêu chuẩn nhập khẩu:
- Do các yêu cầu về bảo vệ sở hữu trí tuệ và tiêu chuẩn chất lượng, doanh nghiệp Việt Nam có thể chịu thêm chi phí để đáp ứng yêu cầu.
- Dự kiến thiệt hại: Các doanh nghiệp có thể phải đầu tư thêm 500 triệu đến 1 tỷ USD để cải thiện chất lượng và hệ thống giám sát.
3. Hạn chế đối với giáo dục và di cư:
- Nếu chính quyền Mỹ hạn chế visa du học hoặc lao động, dòng tiền từ du học sinh hoặc kiều hối có thể giảm.
- Dự kiến thiệt hại: Mất đi dòng tiền từ du học sinh và lao động có thể gây thiệt hại từ 300 triệu đến 500 triệu USD mỗi năm.
Tổng ước tính lợi ích và thiệt hại
- Lợi ích: ước tính có thể từ 10-13 tỷ USD mỗi năm, tùy vào chính sách cụ thể của chính quyền Mỹ và mức độ tăng trưởng xuất khẩu và đầu tư.
- Thiệt hại: ước tính từ 1.8 đến 3.5 tỷ USD mỗi năm, bao gồm thuế quan và chi phí tuân thủ tiêu chuẩn nhập khẩu.
Tony Thái
