Tỷ phú sáng lập Telegram, Pavel Durov, bị bắt tại Pháp, hé lộ khối tài sản khổng lồ và quá trình phát triển của nền tảng nhắn tin bảo mật
Tỷ phú công nghệ Pavel Durov, người sáng lập và CEO của Telegram, một trong những nền tảng nhắn tin bảo mật hàng đầu thế giới, đã bị bắt giữ tại sân bay Paris-Le Bourget vào lúc 20h ngày 24/8. Việc bắt giữ Durov được thực hiện sau một cuộc điều tra sơ bộ của chính quyền Pháp liên quan đến vai trò của Telegram trong việc tạo điều kiện cho các hành vi phạm tội thông qua tính năng mã hóa mạnh mẽ và thiếu sự kiểm duyệt đầy đủ. Ông Durov hiện đối mặt với các cáo buộc nghiêm trọng bao gồm hỗ trợ buôn bán ma túy, tội phạm ấu dâm, gian lận tài chính, và có thể chịu mức án lên tới 20 năm tù giam nếu bị kết tội.
Telegram đã trở thành một trong những nền tảng truyền thông xã hội phổ biến nhất thế giới, với hơn 900 triệu người dùng hàng tháng và mục tiêu đạt 1 tỷ người dùng vào năm tới. Tuy nhiên, việc nền tảng này cho phép người dùng ẩn danh và các cuộc trò chuyện được mã hóa khiến nó trở thành một kênh liên lạc được các tổ chức tội phạm, hacker và các nhóm khủng bố sử dụng mà không chịu sự kiểm soát từ chính quyền.
Từ VKontakte đến Telegram: Hành trình của Pavel Durov
Pavel Durov sinh năm 1984 tại Saint Petersburg, Nga, trong một gia đình có truyền thống học thuật. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ tài năng về công nghệ và khả năng sáng tạo, với niềm đam mê đặc biệt dành cho lập trình máy tính. Trong thời gian theo học tại Đại học Tổng hợp Saint Petersburg, Durov đã tạo ra spbgu.ru, một diễn đàn sinh viên phổ biến thời bấy giờ, đánh dấu bước đầu của ông trong việc xây dựng cộng đồng trực tuyến.
Năm 2006, khi mới 22 tuổi, Durov cùng bạn học cũ Vyacheslav Mirilashvili, Lev Leviev và anh trai Nikolai Durov đã sáng lập mạng xã hội VKontakte (VK) – một phiên bản “Facebook của Nga”. Được khởi chạy vào tháng 1/2007, VK nhanh chóng trở thành nền tảng mạng xã hội phổ biến nhất ở Nga và các nước Đông Âu. Trong vòng chưa đầy một năm, VK đạt 10 triệu người dùng và được định giá lên đến 3 tỷ USD. Pavel Durov trở thành một trong những gương mặt nổi bật nhất của ngành công nghệ Nga, với biệt danh “Mark Zuckerberg của Nga”.
Tuy nhiên, sự thành công của VK cũng mang đến nhiều phiền toái cho Durov. Năm 2011, ông bắt đầu vướng vào những mâu thuẫn với chính quyền Nga, khi từ chối tuân thủ yêu cầu của chính phủ về việc xóa bỏ các trang cộng đồng đối lập và cung cấp dữ liệu người dùng liên quan đến cuộc bầu cử. Điều này khiến ông bị gây áp lực mạnh mẽ từ các cơ quan chức năng, buộc phải bán dần cổ phần trong VK. Đến năm 2014, Durov chính thức rời khỏi Nga sau khi bị sa thải khỏi vị trí CEO VK và tuyên bố sẽ không bao giờ trở lại.
Ra đời của Telegram
Khi còn ở Nga, Durov nhận thấy rằng việc bảo mật thông tin cá nhân là một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là trong bối cảnh các cơ quan chính phủ theo dõi mọi động thái trực tuyến của công dân. Với mục tiêu tạo ra một nền tảng nhắn tin hoàn toàn bảo mật, tránh sự dòm ngó của chính phủ, Durov đã bắt tay vào phát triển ứng dụng Telegram. Telegram chính thức ra mắt vào năm 2013, nhưng không có bất kỳ thông báo rầm rộ nào nhằm đảm bảo tính bảo mật tối đa cho người dùng.
Khác với các ứng dụng nhắn tin phổ biến thời đó, Telegram nổi bật nhờ tính năng mã hóa đầu cuối và chế độ trò chuyện bí mật, giúp người dùng trao đổi thông tin mà không lo bị theo dõi. Ban đầu, Durov phải bỏ ra hơn 1 triệu USD mỗi tháng từ tiền túi để duy trì hoạt động của ứng dụng. Telegram không tạo ra doanh thu trong những năm đầu, nhưng nhờ tính bảo mật và sự bảo vệ quyền riêng tư, nó nhanh chóng thu hút người dùng, đặc biệt là những người lo ngại về sự giám sát của các chính phủ.
Telegram ban đầu có trụ sở tại Nga, nhưng sau những áp lực chính trị và vấn đề pháp lý, Durov quyết định di chuyển trụ sở ra nước ngoài. Năm 2015, Telegram chuyển đến Đức, và cuối cùng, ứng dụng này đã ổn định tại Dubai, nơi Durov khẳng định rằng chính phủ không can thiệp vào hoạt động của công ty. Telegram không chỉ là công cụ nhắn tin mà còn trở thành nơi tổ chức các nhóm cộng đồng trực tuyến lớn, phục vụ cho cả mục đích trao đổi thông tin cá nhân và kinh doanh.
Telegram và những tranh cãi
Mặc dù được ca ngợi về khả năng bảo mật, Telegram cũng là chủ đề của nhiều tranh cãi trên toàn thế giới. Nhiều tổ chức tội phạm, hacker và khủng bố đã tận dụng sự bảo mật của ứng dụng này để tiến hành các hoạt động phi pháp. Việc thiếu kiểm duyệt nội dung chặt chẽ đã làm dấy lên lo ngại từ các cơ quan an ninh ở nhiều quốc gia. Các nhà chức trách cho rằng Telegram đã trở thành công cụ liên lạc chính cho các băng đảng buôn lậu ma túy, tội phạm tình dục trẻ em, và các tổ chức gian lận tài chính quốc tế.
Tuy nhiên, Durov luôn khẳng định rằng sự thành công của Telegram chính là nhờ vào việc không chịu sự kiểm soát từ bất kỳ chính phủ hay tổ chức nào. Ông tin rằng quyền riêng tư của người dùng phải được đặt lên hàng đầu, và sự độc lập của Telegram chính là yếu tố quan trọng nhất giúp ứng dụng này phát triển mạnh mẽ. Để bảo vệ đội ngũ nhân viên và duy trì tính bảo mật, Telegram không có một trụ sở cố định và các nhân viên làm việc từ khắp nơi trên thế giới mà không cần gặp mặt trực tiếp.
Telegram đã trở thành một nền tảng thông tin quan trọng trong các cuộc khủng hoảng chính trị, đặc biệt là cuộc xung đột Nga – Ukraine. Cả chính phủ Ukraine và Nga đều sử dụng Telegram để phát tán thông tin và tuyên truyền, biến nó thành kênh truyền thông chính trong thời chiến.
Khối tài sản khổng lồ của Pavel Durov
Theo ước tính của Forbes, Pavel Durov hiện sở hữu khối tài sản trị giá khoảng 15,5 tỷ USD, đưa ông vào danh sách những tỷ phú giàu có nhất thế giới. Năm 2022, Durov được công nhận là người nước ngoài giàu nhất tại UAE. Tuy sống cuộc sống xa hoa ở Dubai, ông vẫn giữ thói quen giản dị và không khoe mẽ. Được biết, dù là một tỷ phú, Durov vẫn sử dụng một chiếc điện thoại trị giá dưới 5 triệu đồng.
Durov không chỉ nổi tiếng với thành công về mặt công nghệ mà còn được biết đến với tính cách khác biệt và lập dị. Ông từng khiến cộng đồng công nghệ ngạc nhiên khi ném hàng ngàn đô la tiền mặt qua cửa sổ văn phòng như một trò đùa cùng các đồng nghiệp.
Hiện tại, Durov không chỉ đối diện với áp lực pháp lý tại Pháp mà còn bị xem là “người không được chào đón” tại nhiều quốc gia khác. Dù vậy, ông vẫn kiên định với lý tưởng bảo vệ quyền riêng tư và tự do ngôn luận, bất chấp các mối đe dọa từ những chính phủ muốn kiểm soát hoạt động của Telegram.
Phiên tòa xét xử Durov dự kiến sẽ diễn ra trong thời gian tới, và kết quả của vụ án này có thể sẽ có tác động lớn đến tương lai của Telegram cũng như bản thân Durov trong giới công nghệ toàn cầu.
Tony Thái Tổng Hợp
