Cáo buộc chống lại bà Trương Mỹ Lan
Bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bị cáo buộc đề xuất phát hành 25 mã trái phiếu giả qua 4 công ty, từ đó huy động hơn 30.869 tỷ đồng từ 35.824 khách hàng và sau đó chiếm đoạt số tiền này. Hành vi của bà và các đồng phạm được nêu rõ trong kết luận điều tra của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03), hiện đã chuyển sang Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao để truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Bối cảnh vụ việc
Năm 2018, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (SCB) – nơi bà Lan sở hữu trên 91,5% cổ phần – đang gặp nhiều khó khăn do bị các cơ quan quản lý kiểm tra và tình trạng nợ xấu kéo dài. Để giải quyết tình hình tài chính khó khăn của SCB, bà Lan đã tổ chức cuộc họp với các lãnh đạo cao cấp gồm Đinh Văn Thành (Chủ tịch HĐQT, hiện đang bỏ trốn), Võ Tấn Hoàng Văn (Tổng giám đốc), Nguyễn Phương Hồng (Phó tổng giám đốc SCB, đã qua đời), Nguyễn Tiến Thành (Chủ tịch và Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Tân Việt – TVSI), và Hồ Bửu Phương (Phó tổng giám đốc Vạn Thịnh Phát). Trong cuộc họp, bà Lan đã đề ra chủ trương “sử dụng Công ty An Đông và các công ty khác để phát hành trái phiếu riêng lẻ huy động tiền từ người dân”.
Cách thức lừa đảo
Từ năm 2018 đến 2020, theo chỉ đạo của bà Lan, các bị can tại TVSI, SCB, và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã sử dụng 4 công ty: Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông, Công ty Cổ phần Đầu tư Quang Thuận, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Sunny World, và Công ty Setra để phát hành 25 mã trái phiếu khống, không có tài sản đảm bảo. Tổng khối lượng phát hành gần 309 triệu trái phiếu, mang lại hơn 30.869 tỷ đồng từ các nhà đầu tư.
“Số tiền này không được sử dụng đúng mục đích phát hành trái phiếu là đầu tư vào các dự án kinh tế để sinh lời, đảm bảo nghĩa vụ hoàn trả gốc và lãi cho trái chủ mà các bị can rút tiền sử dụng vào các mục đích khác,” C03 cho biết. Tính đến thời điểm khởi tố vụ án (7/10/2022), 4 công ty này còn dư nợ 30.081 tỷ đồng của 35.824 nạn nhân không có khả năng thanh toán.
Sử dụng số tiền chiếm đoạt
Bà Lan chỉ đạo Nguyễn Phương Hồng (thành viên HĐQT, nguyên Phó tổng giám đốc SCB) quản lý và sử dụng số tiền chiếm đoạt cho nhiều mục đích khác nhau của tập đoàn. Phần lớn số tiền này đã được chuyển cho các tổ chức tín dụng để tất toán các khoản vay của cá nhân và tổ chức thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, trả nợ vay mượn các cá nhân, trả lãi trái phiếu đến hạn, chăm sóc khách hàng, tất toán thẻ tín dụng của người thân và rút tiền mặt sử dụng.
Từ tháng 9/2018 đến tháng 3/2020, việc sử dụng số tiền trên bị trộn lẫn với nhiều khoản tiền khác như nguồn vay từ SCB, các ngân hàng khác, và vay mượn cá nhân, tạo thành dòng tiền hơn 61.750 tỷ đồng. Trong đó, cơ quan điều tra chỉ bóc tách được hơn 11.171 tỷ đồng có nguồn gốc từ phát hành trái phiếu, còn lại bị trộn lẫn.
Bà Lan cam kết khắc phục hậu quả
Bà Trương Mỹ Lan thừa nhận đã đề ra chủ trương phát hành trái phiếu trái quy định pháp luật và cam kết sử dụng toàn bộ tài sản đã bị kê biên, tịch thu trong giai đoạn đầu để ưu tiên khắc phục hậu quả cho các bị hại. Bà cũng mong muốn các tổ chức, cá nhân sử dụng tiền từ nguồn huy động trái phiếu cùng chịu trách nhiệm khắc phục thiệt hại cho các trái chủ.
Các bị can khác và tội danh liên quan
Ngoài cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản của hơn 35.824 trái chủ, bà Lan và 3 đồng phạm khác là: Nguyễn Phương Anh (Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Sài Gòn Peninsula), Trịnh Quang Công (Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Quản lý Acumen), và Trương Khánh Hoàng (nguyên Quyền Tổng giám đốc Ngân hàng SCB) còn bị cáo buộc thêm tội rửa tiền và vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới. Gần 30 bị can khác, bao gồm Trương Huệ Vân (cháu bà Lan) và Chu Lập Cơ (chồng bà Lan), cũng bị cáo buộc vai trò đồng phạm trong các tội danh lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rửa tiền, hoặc vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới.
Giai đoạn hai của vụ án
Giai đoạn hai của vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB có 3 bị can là Đinh Văn Thành và 2 người nước ngoài đã bị khởi tố nhưng hiện đang bỏ trốn, nên cơ quan điều tra tạm đình chỉ và tách ra xử lý sau.
Án phạt dành cho bà Lan
Trong phiên tòa diễn ra vào ngày 11/4, Tòa án Nhân dân TP.HCM tuyên phạt bà Lan 20 năm tù về tội đưa hối lộ, 20 năm tù về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, và tử hình về tội tham ô tài sản. Tổng hợp hình phạt, bị cáo phải chấp hành án tử hình.
Tony Thái (Tổng Hơp)
