Từ ngày 1/7/2024, người chuyển tiền nhầm vào tài khoản ngân hàng của người khác có thể yêu cầu ngân hàng phong tỏa tài khoản nhận, theo Nghị định số 52/2024 vừa được Chính phủ ban hành. Nghị định này quy định về thanh toán không dùng tiền mặt và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2024.
Các Trường Hợp Phong Tỏa Tài Khoản
Theo Nghị định số 52/2024, tài khoản thanh toán có thể bị phong tỏa một phần hoặc toàn bộ số dư trong các trường hợp sau:
- Thỏa Thuận Trước: Theo thỏa thuận giữa chủ tài khoản và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, hoặc theo yêu cầu của chủ tài khoản.
- Quyết Định Của Cơ Quan Có Thẩm Quyền: Khi có quyết định hoặc yêu cầu bằng văn bản từ cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
- Nhầm Lẫn Trong Giao Dịch: Khi tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phát hiện nhầm lẫn, sai sót trong việc ghi có vào tài khoản của khách hàng hoặc theo yêu cầu hoàn trả lại tiền của tổ chức chuyển tiền do nhầm lẫn, sai sót so với lệnh thanh toán ban đầu. Số tiền bị phong tỏa không vượt quá số tiền nhầm lẫn, sai sót.
- Yêu Cầu Từ Chủ Tài Khoản Chung: Khi có yêu cầu phong tỏa từ một trong các chủ tài khoản thanh toán chung, trừ khi có thỏa thuận khác bằng văn bản.
Quyền Và Nghĩa Vụ Của Chủ Tài Khoản Thanh Toán
Chủ tài khoản thanh toán có các quyền và nghĩa vụ sau đây:
- Quyền Sử Dụng Tài Khoản: Được nộp, rút tiền mặt và yêu cầu tổ chức cung ứng dịch vụ thực hiện các giao dịch thanh toán hợp lệ. Có quyền yêu cầu cung cấp thông tin về giao dịch và số dư trên tài khoản.
- Nghĩa Vụ Cung Cấp Thông Tin: Phải cung cấp thông tin đầy đủ, trung thực và tuân thủ các quy định về mở và sử dụng tài khoản thanh toán. Đảm bảo có đủ số dư để thực hiện lệnh thanh toán, trừ khi có thỏa thuận cho vay thấu chi.
Quyền Và Nghĩa Vụ Của Tổ Chức Cung Ứng Dịch Vụ Thanh Toán
- Thực Hiện Lệnh Thanh Toán: Phải thực hiện đầy đủ, kịp thời lệnh thanh toán hợp lệ của chủ tài khoản.
- Từ Chối Lệnh Thanh Toán: Có quyền từ chối lệnh thanh toán khi lệnh không hợp lệ hoặc tài khoản không đủ tiền, trừ khi có thỏa thuận khác. Khi từ chối, phải thông báo lý do cho chủ tài khoản.
Chấm Dứt Phong Tỏa Tài Khoản
Việc chấm dứt phong tỏa tài khoản thanh toán được thực hiện theo các trường hợp sau:
- Thỏa Thuận Bằng Văn Bản: Giữa chủ tài khoản và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
- Quyết Định Của Cơ Quan Có Thẩm Quyền: Khi có quyết định chấm dứt phong tỏa từ cơ quan có thẩm quyền.
- Xử Lý Xong Sai Sót: Sau khi đã xử lý xong sai sót, nhầm lẫn trong thanh toán.
- Yêu Cầu Chấm Dứt Từ Chủ Tài Khoản Chung: Khi có yêu cầu từ tất cả các chủ tài khoản thanh toán chung.
Trách Nhiệm Bồi Thường
Nghị định quy định rõ rằng tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, chủ tài khoản thanh toán và cơ quan có thẩm quyền phải chịu trách nhiệm bồi thường nếu thực hiện hoặc yêu cầu phong tỏa tài khoản trái pháp luật gây thiệt hại cho chủ tài khoản.
Đóng Tài Khoản Thanh Toán
Tài khoản thanh toán có thể bị đóng khi:
- Chủ tài khoản yêu cầu và đã hoàn thành các nghĩa vụ liên quan.
- Chủ tài khoản là cá nhân bị chết hoặc bị tuyên bố đã chết.
- Tổ chức có tài khoản thanh toán chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật.
- Chủ tài khoản vi phạm các hành vi bị cấm về tài khoản thanh toán.
- Theo thỏa thuận bằng văn bản giữa chủ tài khoản và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
- Theo các quy định pháp luật khác.
Nghị định số 52/2024/NĐ-CP đưa ra những quy định mới quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi của người dùng trong các giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt, đồng thời tăng cường trách nhiệm của các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
Tony Thái (Tổng Hơp)